حتما تا به حال برای یک بار هم که شده غذای سنتی یخنی را خورده و یا اسم آن به گوشتان خورده و چیزهایی در مورد آن می دانید. طرز تهیه یخنی یکی از غذاهای سنتی و محلی فوق العاده خوشمزه و لذیذ شهرستان درگز واقع در شمال استان خراسان رضوی است . یخنی در اکثر فرهنگ‌های لغت به عنوان گوشت پخته شده در مقابل گوشت خام به کار می برند و معمولا یخنی کردن گوشت را به معنای پختن آن می دانند.
این غذا همین طور و به خودی خود بسیار لذیذ است چه برسد به این که طبخ و پختن این غذای سنتی در تابه سنگی و یا دیگ سنگی انجام شود که دیگر واقعا مزه اصیل خود را پیدا می کند و به شدت جا افتاده می شود.
مواد لازم و طرز تهیه یخنی درگزی در قابلمه سنگی
- گوشت سردست یا ران گوسفند ترجیحا با استخوان و چربی : 600 تا 800 گرم
- کره یا روغن حیوانی ( روغن زرد یا روغن دنبه) : به مقدار لازم
- پیاز : 3 عدد بزرگ
- نمک و زردچوبه و مقداری فلفلل سیاه : به میزان لازم
یخنی در ظروف سنگی
اول دیگ سنگی را آب بریزید و بگذارید روی شعله تا جوش بیاید، پیازها را خلالی خرد کنید طوریکه اندازه آنها نه خیلی درشت و نه خیلی ریز باشد. بعد کره یا روغن حیوانی را در تابه سنگی روی حرارت گذاشته تا باز شود و پیازها را داخل آن ریخته تا سرخ و طلایی شود (بگذارید پیازها یکدست سرخ و کاراملی شوند و عجله نکنید).
وقتی که پیازها کامل سرخ و به رنگ قهوه ای در آمد مقداری به آن زردچوبه و کمی هم فلفل در صورت دلخواه اضافه کرده و کمی تفت دهید. حالا پیازهای آماده شده را درون آب جوش آمده در قابلمه سنگی بریزید و تکه های گوشت را هم به آن اضافه کنید و سر قابلمه را گذاشته و شعله را ملایم کنید تا یخنی شما کاملا پخته و جا افتاده شده و به زبان عامیانه به روغن بیفتد. بیست دقیقه قبل از اینکه شعله را خاموش کنید به یخنی خوشمزه تان نمک را هم اضافه کنید .
چند نکته مهم برای اینکه یخنی درگزی شما اصولی تر و با همان مزه محلی آماده شود:
- جهت خوشمزه و لذیدتر شدن یخنی از گوشت سردست یا ماهیچه بره به همراه استخوان و کم چربی استفاده کنید.
- همانطور که گفتیم مهم‌ترین نکته در پخت یخنی خوب کاراملی شدن پیاز است.
- ادویه این غذا غالبا فقط نمک و زردچوبه و گاها کمی فلفل سیاه است، اما بنا به سلیقه می‌توانید از دارچین هم استفاده کنید.
- پیازها خیلی درشت و خیلی ریز خرد نشوند.
- استفاده از پیاز محلی در درگز یکی از دلایل خوشمزه شدن این غذای لذیذ است.
- اگر گوشت شما چربی نداشت می‌توانید از مقداری دنبه گوسفند استفاده کنید به این شکل که دنبه را ریز ریز کنید و آنها را با پیازها تفت دهید و بگذارید با یخنی بپزد و بعد آن را خارج کنید یا در صورت علاقه داشتن همراه خود یخنی میل کنید که طعم آن لذیذتر هم می شود.